Co zrobić dziedzicząc spadek zadłużonego spadkodawcy?

 Jak sprawdzić, czy spadek jest zadłużony?

Otwarte mówienie o sprawach finansowych nie jest czymś oczywistym. Właśnie dlatego, otrzymując spadek, w większości przypadków nie wiemy, czy wiąże się on z nieuregulowanymi zobowiązaniami. Jak możemy to sprawdzić? Pierwszym źródłem informacji są rzeczy zmarłego, w których możemy odnaleźć przydatne dokumenty, takie jak umowy, czy pisma informacyjne. Warto sprawdzić także:

• sytuację w spółdzielni mieszkaniowej, w szczególności to, czy wszystkie zobowiązania były regulowane na bieżąco, a jeśli nie, to czy przerodziły się w poważne długi,
• informacje dostępne u dostawcy prądu i wody,
• księgi wieczystej nieruchomości, z których dowiemy się m.in. o podejmowanych działaniach komorniczych.

Jeśli powyższe metody zawiodą, a my wciąż nie mamy pewności co do spadku, który nam przysługuje, możemy złożyć do sądu wniosek o wykonanie spisu inwentarza po zmarłym. Dokument ten przygotowuje komornik, a jego stworzenie podlega dodatkowym opłatom.

Dostępne rozwiązania

Jeśli wiemy już, co wchodzi w skład spadku, możemy podjąć konkretne działania. Jakie są dostępne rozwiązania?

Przede wszystkim jeśli jest to dla nas korzystne, możemy przyjąć spadek. Oznacza to przejęcie zarówno dóbr materialnych, jak i długów zaciągniętych przez osobę zmarłą. Takie działanie jest nazywane przejęciem prostym i oznacza konieczność uregulowania wszystkich należności. W takiej sytuacji dobrym pomysłem jest konsolidacja zobowiązań.

Inne rozwiązanie to przejęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że należności zmarłego stają się naszym udziałem, jednak jedynie do wysokości dóbr, które dziedziczymy. Dla przykładu: jeśli dług wynosi 15 tysięcy złotych, a wartość pozostawionego majątku 10 tysięcy, to przejmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiadamy za zobowiązania jedynie w wysokości 10 tysięcy.

Trzecia możliwość polega na odrzuceniu spadku. Oznacza to, że zrzekamy się go w całości - dziedziczenie bez długów nie jest bowiem w tej sytuacji możliwe.

O czym pamiętać?

Sprawy majątkowe podlegają przepisom prawnym i muszą zostać przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi zasadami. Warto więc pamiętać, że:

• aby odrzucić spadek, musimy złożyć oświadczenie w obecności notariusza lub w sądzie rejonowym,
• po odrzuceniu spadku nie możemy już zmienić swojej decyzji,
• na podjęcie decyzji mamy sześć miesięcy,
• w przypadku spadkobiercy, który dziedziczy w pierwszej kolejności okres sześciu miesięcy liczony jest od momentu dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy,
• w przypadku dalszego spadkobiercy ustawowego okres sześciu miesięcy liczony jest od daty dowiedzenia się o odrzuceniu spadku przez spadkobiercę dziedziczącego w pierwszej kolejności,
• jeśli w czasie wyznaczonych sześciu miesięcy nie podjęliśmy stosowanych działań, to przyjęcie spadku następuje „z mocy prawa” (zachodzi przyjęcie spadku wprost - jeśli zgon nastąpił przed 18.10.2015; lub przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza - jeśli zgon nastąpił po dniu 18.10.2015.

Spadek a osoba małoletnia

Należy także pamiętać, że odrzucenie spadku przez nas powoduje przesunięcie dziedziczenia na inne osoby. Według polskiego prawa kolejnymi spadkobiercami mogą być np. nasze dzieci. Jak uchronić je przed odziedziczeniem majątku razem z długami?

Dziecko to osoba małoletnia, która nie ma pełnej zdolności prawnej. Oznacza to, że odrzucenie spadku musi zostać przeprowadzone w jej imieniu przez rodzica lub opiekuna prawnego. Żeby tego dokonać, niezbędne jest otrzymanie zgody sądu rodzinnego na  przeprowadzenie takiej czynności w imieniu nieletniego dziecka. Kolejnym krokiem jest złożenie oświadczenia przed notariuszem lub przed sądem. Warto pamiętać o podejmowaniu szybkich działań w tym zakresie - jak już wspomnieliśmy, na odrzucenie zobowiązań wyznaczono okres sześciu miesięcy.

Kilku spadkobierców a długi spadkowe

Niekiedy zdarza się także, że majątek, a jednocześnie długi dziedziczy więcej niż jedna osoba. Według obowiązujących zasad wszyscy spadkobiercy mają równe prawa i obowiązki, co oznacza, że w jednakowym stopniu odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte przez osobę zmarłą. Wierzyciel może więc żądać spłaty całości długu od każdego z nich.