Jak wyłączyć kogoś z dziedziczenia?

Kategoria obejmująca sposoby pozbawienia spadkobierca zdolności do dziedziczenia po otwarciu spadku obejmuje instytucję niegodności dziedziczenia, przez możliwości wyłączenia od dziedziczenia (w tym wydziedziczenia) w drodze testamentu – przez spadkodawcę, aż po możliwość wyłączenia od dziedziczenia małżonka poprzez pozew – przez spadkobierców, po otwarciu spadku.

Czym jest niegodność dziedziczenia i jak działa?

Zgodnie z art. 928 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może zostać uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia, jeżeli ten dopuścił jednego z czynów określonych w tym artykule. Jeżeli sąd uzna, że spadkobierca jest niegodny dziedziczenia, ten zostanie wyłączony tak, jakby nie dożył otwarcia spadku.

Z żądaniem o uznanie spadkobiercy za niegodnego może wystąpić każdy, kto ma tym w tym interes, w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później niż w ciągu trzech lat od dnia otwarcia spadku (art. 929 Kc). Nie można uznać niegodności, jeżeli spadkodawca wybaczył spadkobiercy.

Jak spadkodawca może wyłączyć daną osobę od dziedziczenia?

Jeszcze za swojego życia spadkodawca może skutecznie wyłączyć ustawowego spadkobiercę. Może zawrzeć taki zapis w testamencie (wskazać, że nie chce, aby dana osoba cokolwiek po nim otrzymała). W takim przypadku – to często ważna kwestia, jeżeli chodzi o sprawy spadkowe – spadkobierca ten będzie mógł otrzymać zachowek.

Zgodnie z art. 1008 Kc, spadkodawca może też wydziedziczyć spadkobiercę, czym samym i wyłączy go od dziedziczenia, i pozbawi możliwości otrzymania zachowku. Niemniej podczas gdy w przypadku wyłączenia poprzez zapis w testamencie nie musi podawać przyczyny, wydziedziczenia może dokonać tylko jeżeli zachodzi jedna z przesłanek z art. 1008 Kc.

Jak wyłączyć małżonka spadkodawcy od dziedziczenia?

Zgodnie z art. 940, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy małżonka, a żądanie to było uzasadnione, małżonek ten zostaje wyłączony od dziedziczenia. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu.

Pozew o wyłączenie małżonka może wnieść każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem. Termin do wytoczenia powództwa wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku – nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.